Eergisteren woonden we in Dinslaken een voorstelling van de Ruhrtriënnale bij. Plaats van actie: de kolenmenghal van de voormalige mijn Lohberg. Speciaal voor de voorstelling hebben ze daar een tijdelijke tribune met 1200 zitplaatsen opgebouwd. Toen ik er onderdoor liep kreeg ik wel even de kriebels. Met zoveel mensen daarop, gaat dat wel goed? Maar die gedachte was weg zodra we op onze plek zaten, zo’n 10 meter boven het maaiveld. We keken naar de Accattone van festivalintendant en regisseur Johan Simons, waarin hij tekst uit de gelijknamige film van Paolo Pasolini en muziek van Johan Sebastian Bach heeft verwerkt tot een bizar maar fascinerend geheel.
Een prachtige enscenering: een langwerpige hoge hal, kolen en gruis op de vloer en een zijde tot aan de nok toe geopend. Je voelt je enorm nietig in zo’n immense hal. De elementen hebben er vrij spel en dat is ook de bedoeling van Simons want het echte leven kan heel ruig zijn, niet alleen voor de mijnwerkers die op deze plek hun leven hebben gesleten, maar ook voor de types die door de theaterspelers worden verbeeld: pooiers en hoeren uit het kansloze Napels van weleer. Het Collegium Vocale Gent mag op een podium een metertje boven het kolenveld spelen en de toneelspelers bijten letterlijk in het stof.
Het bezoeken van de Ruhrtriënnale op deze plek is ook – als je daar oog voor hebt – het sterk ervaren van twee werelden. Als je alleen het stuk komt bekijken bevind je je ‘veilig’ te midden van een cultuur minnend publiek en voor het geval de elementen in de zaal toeslaan, ligt er een dekentje voor de kou op je stoel. Maar je hoeft maar een paar honderd meter over het vervallen complex te struinen om te belanden in de aangrenzende voormalige arbeiderswijk met behoorlijk wat hedendaagse sociale problematiek. Toen Lohberg sloot sloot, had plotsklaps de hele wijk geen werk meer. In het Napels van toen hadden ze het zeker niet makkelijk, maar dat hebben ze hier ook nog niet.
Zodra een mijncomplex in het Ruhrgebied wordt opgeknapt gloren er kansen voor de omliggende buurt. Dat betekent roering en veel sappig groen. Zo ook hier. Het gaat langzaam maar een deel van het terrein is inmiddels gesaneerd en ingericht als park. Het was er zondag behoorlijk druk en het is duidelijk dat de bewoners erg blij met deze frisse en groene ruimte zijn. Maar de twee verschillende mensenmassa’s vielen wel heel erg op. Vanuit het park zie je de bezoekers van de Ruhrtriënnale linea recta van de parkeerplaats naar de tijdelijke foyer stromen en in het park zelf – we waren er rond etenstijd – liepen bewoners tussen het park en de wijk op en neer. Bijna naast elkaar, maar de stromen mengden zich niet.
RUHRFRAU NL 