Een tijdreis in Oberhausen: van Eisenheim naar Neue-Mitte

Je bent er misschien wel meerdere keren langsgereden zonder je ervan bewust te zijn geweest. Vlak achter de E35 ligt Eisenheim, de eerste arbeiderswijk van het Ruhrgebied. Niet dat je vanuit de autoweg wat van de wijk ziet, hoge schuttingen ontnemen het zicht. Toch zou je er eens moeten gaan kijken. Hier gebeurde het. Hier ontstond het Ruhrgebied. Ruim 150 jaar geleden was het er nog groen en het allereerste ijzer en staalverwerkende bedrijf, de St Antony Hütte, lag een eindje verderop. De eigenaren leek het wel handig om op een goedkoop stukje grond, een beetje afgezonderd van de toenmalige bewoonde wereld een nederzetting voor hun arbeiders te bouwen. Aldus geschiedde.

Het Eisenheim van nu is een hele kleine intieme wijk. Er staan kleine huizenblokken aan smalle straten, het groen is er groener dan groen en de stoep voor de voordeur is schoner dan schoon geveegd. De sfeer is gemoedelijk: kinderen spelen op straat, vanachter de tuinhagen hoor je zacht gemurmel en barbecue geuren waaien je tegemoet. Ooit hebben hier 1200 mensen gewoond, iets wat je je niet kan voorstellen als je de petiterige huizenblokjes ziet. Het had niet veel gescheeld of de wijk was jaren geleden door bulldozers met de grond gelijk gemaakt. Het bekende verhaal: een overheid die een verouderde wijk wilde neerhalen en boze bewoners uit de jaren 70 van de vorige eeuw die zich stevig hebben verzet. Met als resultaat dat de wijk nu nog bestaat. Gelukkig maar.

Vanuit Eisenheim kun je een reis in de tijd gaan maken. Trek in gedachten een as richting Neue-Mitte, het nieuwe stadshart van Oberhausen, waar het grootschalig winkel en leisurecentrum CentroO het ritme bepaalt. Of nog beter, ga dit stuk lopen. Als je stevig doorloopt ben je er in een half uur maar je gaat zoveel grootstedelijke verrassingen tegenkomen, dat je er rustig een halve dag voor kunt uittrekken. Het contrast tussen beide uiteinden is groter dan groot en het gebied daartussen, het Olgapark (voorheen het werkterrein van Zeche Osterfeld 1/3) creëert letterlijk en figuurlijk ruimte waarin het Ruhrgebied haar nieuwe gezicht laat zien.