Hoe gaan onze oosterburen met winkelleegstand om? Op social media zie ik veel Nederlandse voorbeelden voorbijkomen maar bijna nooit over het Ruhrgebied. En dat blijft me verbazen, het Ruhrgebied ligt immers zo dichtbij. Afgelopen zaterdag was ik in Herten, een klein Ruhrstadje met 67.000 inwoners gelegen in de noordflanken van het Ruhrgebied om daar een tijdelijke ‘Schaufensteraustellung’ over winkelleegstand in de Ewaldstraße te bezoeken.
Het is zaterdag en exact 12.00 uur als ik het bijna lege kerkplein in de binnenstad oploop. De klokken beginnen te luiden, wat de stilte nog meer voelbaar maakt. Wat me het eerste opvalt zijn een aantal kleurrijke muurschilderingen. Ik maak wat foto’s, ze zijn mooi en fleuren de boel op, maar zijn tegelijkertijd ook ontzettend braaf. Op mijn mobiel lees ik dat de schilderingen op een dertigtal plekken in de stad in opdracht van het plaatselijke energiebedrijf zijn aangebracht. Een soort cadeautje aan de stad en haar bewoners. Tijdens mijn verdere tocht door de stad zal ik er nog heel wat van tegenkomen. Ik blijf nog wat rondhangen op het plein om een gevoel te krijgen bij deze plek. Een vrouw parkeert haar auto op het plein, gooit wat geld in de automaat en beent snel weg, even later steekt een man over, een klein kind in de ene hand en in de andere een plastic zak met gebak.
Dan loop ik door naar de Ewaldstraße. Aan de gevels is af te lezen dat dit ooit een belangrijke winkelstraat is geweest. Nu staat bijna alles leeg. Je voelt in Herten de onmacht, het gevecht van een stad om zijn identiteit niet te verliezen. De muurschilderingen getuigen van trots en historie, de werkelijkheid laat een binnenstad zien welke steeds minder bezoekers trekt. De tentoonstelling, een coproductie van Stadtbaukultur NRW en de gemeente Herten is confronterend: de Ewaldstraße doorkruist nagenoeg de hele binnenstad, lege etalages zijn ingericht met grote blauwe tekstborden en foto’s.
Oorzaken, feiten, statistische overzichten, de borden zijn heel duidelijk in wat er aan de hand is in detailhandelsland. Consumenten worden aangesproken op hun eigen winkelgedrag en overheden die nieuwe glazen winkelpaleizen toestaan worden berispt. Ook hangen er een aantal aansprekende voorbeelden over nieuwe pandinvullingen. En dat is goed, want het kan potentiele initiatiefnemers op een idee brengen. Alhoewel, een aantal voorbeelden komen uit grote steden zoals Dortmund en Keulen. En dat is nou net weer jammer, want Herten is maar een klein stadje en zal voor spannende vernieuwende concepten niet altijd voldoende massa hebben. De tentoonstelling als totaal is fascinerend. Hier geen nota of inloopavond om het probleem te determineren, maar een zeer prettig onderzoek dat in fikse beelden over de noodlottige straat is verspreid, laagdrempelig, confronterend en voor iedereen die wil, toegankelijk.
Na afloop drink ik koffie in café Rathaus. Het is er rustig. De plek triggerde me door de bizarre combinatie van rijen shishapijpen in de etalage en een wat oudere lunchende clientèle. Dit café heeft duidelijk twee levens en doelgroepen. Ik vertel de waardin dat ik de tentoonstelling in de Ewaldstrasse heb bezocht. Ze kijkt me niet begrijpend aan, de tentoonstelling zegt haar blijkbaar niet zoveel. Ze haalt haar schouders op, ‘ach iedereen gaat naar Recklinghausen, hier is het niet zo interessant.’ En de jongeren dan? Ze haalt opnieuw haar schouders op. ‘Die komen hier in de avond, maar gaan meestal ook weer verder.’ Vlak na mij arriveren twee dames, ruim in de 70, de ene in een lichtblauw, de ander in een grijs mantelpakje. Ze nemen plaats aan het raam, vlak naast de shishapijpen, bestellen koffie met gebak en zijn al snel in een innig gesprek verwikkeld.
RUHRFRAU NL 